... ik mocht niets voor hem maken, want het was een slechte vader,...

Vaderdag. Met liefde heb ik zondag aan mijn vader gedacht: fikkie stoken, waar hij zo van hield en ik ook. Mijn schoonvader, hebben we gebeld. De kinderen hadden voor de vader hier in huis geknutseld en ik verraste hem met theaterkaartjes die hij wenste.

Maar het kan ook anders.

"1944 tot 1959: Vaderdag

Op de lagere school werd elk jaar aandacht besteed aan vaderdag. In de klas mochten alle kinderen iets moois maken voor hun vader.
Een jongen, wiens vader op de grote vaart werkte, mocht ook meedoen. Ik niet, mijn vader zat, zolang ik hem kende, in de gevangenis. Ik mocht niets voor hem maken, want het was een slechte vader, een oorlogsmisdadiger. Ik stuurde natuurlijk wel een briefje met tekening naar papa, maar niet iets moois, dat klassikaal was gemaakt. Ik begreep wel dat ik niet mee mocht doen, want hij had straf verdiend. Het vervelende was, dat ik zo opviel, dat zichtbaar werd, dat ik anders was dan de andere kinderen en mij moest schamen. Niet alleen voor mijn vader, maar ook omdat ik vanwege die vader een slecht kind was. Dan wilde ik ook een vader op zee, of een dode vader. Tegelijkertijd schaamde ik mij dat ik papa in gedachten in de steek liet. Met een rood hoofd ging ik sommen maken, terwijl de andere kinderen knipten en plakten."

Dit verhaal van Marijke Manlin las ik op de Vredeskalender. Het spreekt boekdelen. Met een rood hoofd... wie kent dat afgrijselijke gevoel niet? En dan om je bloedeigen vader?

Schaamte en schuld. Oude, krachtige sociale emoties. Maar - waarom? Wat is het effect? Is de emotie (nog) altijd zinvol, nodig?

Brené Brown heeft me met haar TedTalk een paar jaar terug de ogen geopend over de snelheid en kracht van "shaming en blaming". Ik herkende gedrag van mezelf waar ik niet trots op ben. Hardop dingen benoemen van anderen met zo'n air van "nou ja!". Uitdrukkelijk (samen met anderen) kijken naar iemand of iets.

Ik wens iedereen (mezelf voorop) de vrijheid toe om zich niet te hoeven schamen, en om anderen niet te beschamen.

• Meer ervaringen van Marijke Manlin in het online verhalenarchief
• De TedTalk van Brené Brown (duurt 20 minuten) 
• De vredeskalender kreeg ik bij een bezoek aan Museum Bronbeek in Arnhem